حالت فاعلی در زبان روسی
در این درس از مجموعه دروس گرامر زبان روسی به مبحث حالت فاعلی می‌پردازیم. هر آنچه تابه‌حال درباره اسامی، صفات، ضمایر و … درباره زبان روسی خوانده‌ایم، همگی در حالت فاعلی قرار داشتند. حالت فاعلی، پادژ فاعلی، حالت نهادی، پادژ شماره ۱ و ایمینیتلنی پادژ نام‌های دیگر این حالت دستوری است. پادژ فاعلی، حالت ابتدایی و اصلی است و حالتی است که کلمات در آن هنوز صرف نشده‌اند.
قبل از شروع این درس به دو نکته مهم درباره پادژ شماره یک توجه کنید:
- در همه فرهنگ‌های لغت کلماتی که می‌بینیم، در حالت فاعلی قرار دارند؛
- این پادژ هیچگاه همراه هیچ حرف اضافه‌ای استفاده نمی‌شود.
کاربردهای حالت فاعلی در زبان روسی
اولین پادژ از پادژهای روسی، پادژ فاعلی است. در این بخش می‌خواهیم درباره کاربردهای پادژ شماره یک صحبت کنیم. این کاربردها عبارتند از:
- به‌عنوان نهاد جملات و در پاسخ به سوالات ?кто (برای اسامی جاندار) و ?что (برای اسامی بیجان) ایجاد می‌شود؛ مثال:
?Кто известный
چه کسی معروف است؟
.Антон известный
آنتون معروف است.
?Что находится там
چه چیزی آنجا قرار دارد؟
.Аптека находится там
داروخانه آنجا قرار دارد.
در مثال‌های بالا کلمات بولد شده (پررنگ) نهاد هستند و در حالت فاعلی قرار دارند.
- به عنوان گزاره بعد از اسم اشاره это هستند. مثال‌های زیر را ببینید:
?Кто это
این کیست؟
.Это саша
این ساشا است.
?Что это
این چیست؟
.Это книга
این کتاب است.
کلمات بولد و پررنگ گزاره هستند و در حالت فاعلی قرار دارند.
دانستن پایانه‌های صرفی صفات، اسم‌ها، ضمایر اشاره و… در حالت فاعلی پیش‌نیازی برای یادگیری دیگر پادژ است؛ به همین دلیل مرور کوتاهی بر پایانه‌های صرفی در حالت فاعلی خواهیم داشت.
سرفصل پادژها یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث در گرامر زبان روسی است. اگر می‌خواهید به پادژها مسلط شوید، حتما نگاهی به دوره آموزش پادژهای روسی بیندازید.
پایانه‌های صرفی اسامی مفرد و جمع در پادژ شماره یک
| معنی | تلفظ | مثال | جنس و شمار |
|---|---|---|---|
| خانه موزه معلم |
دم موزی اوچیتل |
Дом Музей учитель |
مذکر М.р |
| اتاق تصادف دفتر |
کمناتا آواریا تتراد |
Комната Авария тетрадь |
مونث Ж.р |
| شیر دریا زمان |
مالاکو موریه ورمیا |
Молоко Море время |
خنثی Ср.р |
| میزها راه‌ها نامه‌ها |
استلی دارگی پیسما |
Столы дороги письма |
جمع Мн.ч |
در جدول بالا حروفی که در پایان اسامی پررنگ شده‌اند، پایانه‌های صرفی هستند. پایانه‌های صرفی اسامی پس از قرار گیری هر اسم در یک پادژ جدید تغییر می‌کنند و به حرف دیگری تبدیل می‌شوند.
پایانه‌های صرفی صفات در پادژ یک در شمار مفرد و جمع
| معنی | تلفظ | مثال | جنس و شمار |
|---|---|---|---|
| جدید بزرگ آرام |
نوی بالشوی تیخی |
Новый Большой Тихий |
مذکر М.р |
| زیبا همسایگی |
کراسیوایا ساسیدنیایا |
Красивая Соседняя |
مونث Ж.р |
| جوان تازه |
مالادویه سویژییه |
Молодое Свежее |
خنثی Ср.р |
| روسی طویل |
روسکیه دلینیه |
Русские длинные |
جمع Мн.ч |
در جدول بالا حروفی که در پایان صفات پررنگ شده‌اند، پایانه‌های صرفی هستند. پایانه‌های صرفی صفتها پس از قرار گیری هر صفت در یک پادژ جدید تغییر می‌کنند و به حروف دیگری تبدیل می‌شوند. تغییرات پایانه صرفی صفتها را می‌توانید در مقاله پادژ مربوطه بخوانید.
ضمایر شخصی در حالت فاعلی
| ترجمه | ضمیر شخصی |
|---|---|
| من | я |
| تو | ты |
| او (مذکر) | он |
| او (مونث) | она |
| او (خنثی) | оно |
| ما | мы |
| شما | вы |
| آن‌ها | они |
در جدول بالا ضمایر شخصی را در حالت فاعلی را می‌بینیم . ضمایر شخصی در هر حالت دستوری شکل خاص خود را دارند. برای دیدن ضمایر شخصی در دیگر حالت‌های دستوری می‌توانید به مقاله مربوط به پادژ موردنظرتان مراجعه کنید.
ضمایر اشاره به نزدیک در حالت فاعلی
| معنی | تلفظ | ضمیر اشاره | جنس و شمار |
|---|---|---|---|
| این | اِتا | это | مذکر |
| این | اِتا | эта | مونث |
| این | اِتا | это | خنثی |
| این‌ها | اِتی | эти | جمع |
ضمایر اشاره به دور در حالت فاعلی
| معنی | تلفظ | ضمیر اشاره | جنس و شمار |
|---|---|---|---|
| آن | توت | тот | مذکر |
| آن | تا | та | مونث |
| آن | تُ | то | خنثی |
| آن‌ها | ته | те | جمع |
همه این ضمایر اشاره بعد قرار گیری در هر پادژ به شکلی تغییر پیدا می‌کنند که برای مطالعه می‌توانید به درس پادژ موردنظر مراجعه کنید.
درس پیشنهادی ما برای مطالعه: ضمایر اشاره در زبان روسی
سخن پایانی
در این درس حالت فاعلی در زبان روسی که حالت پایه‌ای در انواع حالت‌های دستوری روسی است را برای شما آموزش دادیم و انواع صفت و اسم و پایانه‌های صرفی آن‌ها را با مثال‌هایی ساده و ملموس برای افراد مبتدی و همچنین ضمایر شخصی و ضمایر اشاره دور و نزدیک این حالت را برای شما ارائه دادیم. لازم است قبل از ورود و مطالعه دیگر حالات دستوری حتما اشراف و تسلط کامل به این حالت و مباحثی مثل جنس اسم‌ها، جمع بستن اسامی، صفت در زبان روسی و انواع ضمایر به‌ویژه ضمایر شخصی و اشاره داشته باشید.
درود واحترام
سپاس از شما….
زنده باشید جناب زندی عزیز