انواع صفت در زبان روسی + صرف آن‌ها
تیر
در این درس از مجموعه دروس آموزش رایگان زبان روسی به بحث صفات در زبان روسی رسیده‌ایم. صفت از مفاهیم پایه‌ای در زبان روسی است؛ پس با فرض اینکه شما یک فرد مبتدی در یادگیری زبان روسی هستید، همه مثال‌ها را در حالت فاعلی آورده‌ایم. پیش از ورود به بحث صفت لازم است بگوییم که:
پایانه‌های صرفی متغیرِ صفات را به‌صورت بولد و پررنگ نوشته‌ایم؛ مانند: красивый و حروف ضربه‌دار یا تکیه‌بر را به‌صورت حروف بزرگ نوشته‌ایم؛ مانند: красИвый. با مدرسه زبان روسی با مینو همراه باشید.
ترتیب قرارگیری صفت و موصوف در جملات روسی
صفت عضوی از جمله است که ویژگی و حالت یک اسم که به آن موصوف می‌گوییم را توصیف می‌کند. صفت و موصوف در کنار هم، گروهی را تشکیل می‌دهند. این گروه ممکن است شامل یک صفت باشد یا چند تا؛ مانند: خانهِ بزرگ و دخترِ زیبای بامزه. در ترکیب اول خانه موصوف و بزرگ صفت است و در ترکیب دوم دختر موصوف و «زیبای بامزه» با هم صفت هستند. همان‌طورکه می‌بینید در زبان فارسی در ابتدا موصوف و سپس صفت می‌آید؛ درحالی‌که در زبان روسی در ابتدا صفت و سپس موصوف قرار می‌گیرد؛ مثل:
большОй дом خانه بزرگ
красИвая дЕвушка دختر زیبا
https://dl.rusibaminoo.com/lessons/Adjectives-in-Russian1.mp4ویدیوی بالا بخشی از دوره زبان روسی ماست. درصورتی‌که تمایل دارید، به محتوای این دوره آموزشی دسترسی داشته باشید، سری به صفحه آن بزنید تا با سرفصل‌های آن آشنا شوید.
ویژگی‌های صفت در زبان روسی
همان‌طورکه می‌دانید، اسامی در زبان روسی به دو دسته مفرد و جمع تقسیم می‌شوند. اسامی مفرد در زبان روسی شامل سه جنس مذکر، مونث و خنثی هستند و جمع جنسیت ندارند؛ پیشنهاد می‌کنیم قبل از مطالعه این درس حتما درس‌های جنسیت اسامی در زبان روسی و جمع بستن اسامی روسی را ببینید. صفت در زبان روسی از جنس، حالت و شمار موصوف پیروی می‌کند. به این صورت که:
-
- اسم مذکر صفت مذکر می‌گیرد.
- اسم مونث، صفت مونث و اسم خنثی، صفت خنثی و اسم جمع، صفت جمع می‌گیرد.
1. اگر اسم یا موصوف مذکر باشد، صفت به سوال какОй پاسخ می‌دهد. به مثال‌های زیر دقت کنید.
بر همین اساس سوالی که برای هر جنس درباره صفت پرسیده می‌شود هم متفاوت است.
| این فیلم چگونه است؟ این چطور فیلمی است؟ | ?какОй Это фильм |
| این پارک چگونه است؟ این چطور پارکی است؟ | ?какОй Это парк |
| این شهر چگونه است؟ این چطور شهری است؟ | ?какОй Это гОрод |
| این موزه چگونه است؟ این چطور موزه‌ای است؟ | ?какОй Это музЕй |
2. اگر اسم یا موصوف مونث باشد، صفت به سوال Какая پاسخ می‌دهد. مثال:
| این چطور دختری است؟ | ?КакАя Это дЕвушка |
| این کتابخانه چگونه است؟ | ?какАя Это библиотЕка |
| این چطور مقاله‌ای است؟ | ?какАя Это статьЯ |
| این ماشین چگونه است؟ | ?какАя Это машИна |
3. اگراسم ما خنثی باشد، به سوال ?какОе پاسخ می‌دهد؛ مانند مثال‌های زیر:
| این چطور مترویی است؟ | ?какОе Это метрО |
| این سیب چگونه است؟ | ?какОе Это Яблоко |
| این چطور خوابگاهی است؟ | ?какОе Это общежИтие |
| این نامه چگونه است؟ | ?какОе Это письмО |
4. اگر اسم جمع باشد، صفت به سوال какИе پاسخ می‌دهد؛ مانند مثال‌های زیر:
| این‌ها چگونه کتاب‌هایی هستند؟ | ?какИе Это кнИги |
| این‌ها چگونه دوستانی هستند؟ | ?какИе Это друзьЯ |
| این مجلات جطورند؟ | ?какИе Это журнАлы |
| این مردم چگونه اند؟ | ?какИе Это лЮди |
انواع صفت در زبان روسی
صفت‌ها در زبان روسی به دو گروه صفت‌های نرم و صفت‌های سخت تقسیم می‌شوند. در ادامه هریک را به‌صورت جداگانه شرح می‌دهیم.
صفات سخت
پایانه صرفیِ صفاتِ سخت برای اسامی مذکر -ЫЙ است. مثال‌های زیر را ببینید.
| нОвый стол | میز نو |
| стАрый журнАл | مجله قدیمی |
| интерЕсный зонт | چتر جالب |
| Умный студЕнт | دانش‌آموز باهوش |
همه اسامی بالا در حالت مذکر قرار دارند. درنتیجه صفات هریک، پایانه مربوط به صفت مذکر را گرفته است. در همه مثال‌های بالا ضربه روی بخش ابتدایی صفت قرار دارد و نه پایانه آن. گاهی اوقات و در بعضی صفات ضربه روی پایانه صفات قرار دارد؛ درنتیجه پایانه صرفی مذکر آن تغییر می‌کند و صفت ما به پایانه –Ой ختم می‌شود. توجه داشته باشید که ضربه روی О قرار دارد. مثال‌های زیر را ببینید:
| большОй магазИн | مغازه بزرگ |
| раднОй язЫк | زبان مادری |
| плохОй фильм | فیلم بد |
پس از هفت همخوان (حروف Ч. Ж. Ш. Щ. Х. Г. К) Ы قرار نمی‌گیرد و И جایگزین می‌شود. به مثال‌های زیر دقت کنید.
| мАленький магазИн | مغازه کوچک |
| ХорОший дом | خانه خوب |
| РУсский язЫк | زبان روسی |
| тИхий океАн | اقیانوس آرام |
اگر هم پایانه صرفی تکیه‌بر باشد و هم قبل از پایانه صرفی یکی از هفت همخوان را داشته باشیم، از پایانه صرفی ойاستفاده می‌کنیم. مثال:
| чужОй | بیگانه |
| большОй | بزرگ |
پایانه صرفی صفاتِ سخت، برای اسامی مونث، همیشه -ая است.
| КрасИвая дЕвушка | دختر زیبا |
| СтАрая библиотЕка | کتابخانه قدیمی |
| Дешёвая кнИга | کتاب ارزشمند |
| НОвая тетрАдь | دفتر جدید |
پایانه صرفیِ صفاتِ سخت، برای اسامی خنثی غالبا -ое است.
| НОвое письмО | نامه جدید |
| СтАрое здАние | ساختمان قدیمی |
| МАленькое Яблоко | سیب کوچک |
اگر پایانه صرفی خنثی تکیه‌بر باشد، تکیه روی оقرار می‌گیرد؛ مانند مثال‌های زیرک
| МолодОе | جوان |
| РоднОе | مادری |
اگر قبل از پایانه صرفی خنثی یکی از چهار همخوان صفیری (Ш. Щ. Ч. Ж) را داشته باشیم و پایانه صرفی تکیه‌بر نباشد، به پایانه –Ее ختم می‌شود. مثال:
| Общее дело | کار مشترک |
| Свежее яблоко | سیب تازه |
| Хорошее молоко | شیر خوب |
| Горячее молоко | شیر داغ |
اگر پیش از پایانه صرفی خنثی یکی از چهار همخوان صفیری (Ш. Щ. Ч. Ж) را داشته باشیم و پایانه صرفی تکیه‌بر باشد، صفت به پایانه -Ое ختم می‌شود. مثال:
| ЧужОе лицо | صورت ناآشنا |
| БольшОе окно | پنجره بزرگ |
پایانه صرفیِ صفاتِ سخت، برای اسامی جمع غالبا-ые است. اگر پیش از پایانه صرفی هفت همخوان را داشته باشیم، پایانه به‌صورت –ие است. مثال:
| МАленькие городА | شهرهای کوچک |
| МолодЫе лЮди | مردم جوان |
| СтАрые друзьЯ | دوستان قدیمی |
| ХорОшие карандашИ | مدادهای خوب |
صفات نرم
وجه تمایز صفات نرم با صفات سخت این است که اغلب قبل از پایانه صرفی н دارند؛ مانند:
| ВчерАшний | دیروزی |
| СегоднЯшние | امروزی |
| ЗИмнее | زمستانی |
| СосЕдняя | مجاور |
پایانه صرفیِ صفت‌های نرم، برای اسامیِ مذکر -ий است؛ مانند:
| ВчерАшний | دیروزی |
| СегоднЯшние | امروزی |
| ЗИмнее | زمستانی |
| СосЕдняя | مجاور |
پایانه صرفیِ صفت‌های نرم، برای اسامیِ مونث -яя است؛ مانند:
| ВчерАшний | دیروزی |
| СегоднЯшние | امروزی |
| ЗИмнее | زمستانی |
| СосЕдняя | مجاور |
پایانه صرفیِ صفت‌های نرم، برای اسامی خنثی-ее است؛ مانند:
| ВчерАшний | دیروزی |
| СегоднЯшние | امروزی |
| ЗИмнее | زمستانی |
| СосЕдняя | مجاور |
و در پایان پایانه صرفی صفت‌های نرم، برای اسامیِ جمع –ие است؛ مانند:
| ВчерАшний | دیروزی |
| СегоднЯшние | امروزی |
| ЗИмнее | زمستانی |
| СосЕдняя | مجاور |
درباره صفات نرم حتما به نکات زیر توجه کنید:
-
- پایانه صرفی صفت‌های نرم هیچ‌وقت تکیه‌بر نیست؛
- قبل از پایانه از پایانه صرفی صفت های نرم، هیچگاه یکی از هفت همخوان نوشته نمی‌شود و معمولا همخوان н به کار می‌رود؛
- وجود همخوان н قبل از پایانه صرفی دلیل نرم بودن صفات نیست. مثل : Чёрный به‌معنی سیاه؛
- قبل از پایانه صرفی این صفت همخوان н قرار دارد؛ اما صفت نرم محسوب نمی‌شود.
تعدادی پرسش و پاسخ از صفات روسی
در قسمت پایانیِ این درس تعدادی پرسش و پاسخ را برای درک بیشتر و بهتر باهم یاد می‌گیریم.
صفات در شمار مفرد مذکر
| ?какой это город | این چطور شهری است؟ |
| Это большой город | این شهر بزرگ است |
| Это русский роман | آیا این رمان روسی است؟ |
| Да, это русский роман. | بله. این رمان روسی است. |
صفات در شمار مفرد مونث
| ?Какая это машина | این ماشین چگونه است؟ |
| .Это старая машина | این ماشین قدیمی است. |
| ?Это интересная статья | این مقاله جالب است؟ |
| .Да, это интересная статья | بله. این مقاله جالب است. |
صفات در شمار مفرد خنثی
| ?Какое это пальто | این پالتو چطور است؟ |
| .Это синее пальто | این پالتو آبی است. |
| ?Это маленькое общежитие | آیا این خوابگاه کوچک است؟ |
| .Да, это маленькое общежитие | بله. این خوابگاه کوچک است. |
صفات در شمار جمع
| ?Какие это журналы | این مجلات چگونه‌اند؟ |
| .Это новые журналы | این مجلات جدید هستند. |
| ?Это молодые люди | این مردم جوان هستند؟ |
| .Да, это молодые люди | بله. این مردم جوان هستند. |
لیستی از صفات سخت پرکاربرد و صرف آن‌ها
| ترجمه | جمع | مونث | خنثی | مذکر |
| معروف | Известные | известная | известное | Известный |
| ورزشی | спортивные | спортивная | спортивное | спортивный |
| روسی | русские | русская | русское | руский |
| طویل | длинные | длинная | длинное | длинный |
| کوتاه | короткие | короткая | короткое | короткий |
| بین المللی | Народные | Народная | Народное | Народный |
| بزرگ (از نظر سن) | старшие | старшая | старшее | старший |
| سخت | Трудные | Трудная | Трудное | Трудный |
| آشنا | Знакомые | Знакомая | Знакомое | Знакомый |
| بلند | высокие | высокая | высокое | высокий |
لیستی از صفات نرم پرکاربرد و صرف آن‌ها
| ترجمه | جمع | مونث | خنثی | مذکر |
| اضافی | лишние | лишняя | лишнее | лишний |
| آخرین | Последние | Последняя | Последнее | Последний |
| تابستانی | Летние | Летняя | Летнее | Летний |
| پاییزی | Осенние | Осенняя | Осеннее | Осенний |
| زمستانی | Весенние | Весенняя | Весеннее | Весенний |
| آبی | синие | синяя | синее | синий |
سخن پایانی
در این درس درباره صفات در زبان روسی صحبت کردیم. توضیح دادیم که صفات به دو دسته کلی سخت و نرم تقسیم می‌شوند و براساس جنس موصوف خود دارای پایانه صرفی متفاوتی هستند. همچنین مثال‌های گوناگونی از صفات سخت و نرم پرکاربرد به همراه صرف آن‌ها ارائه دادیم.