دسته‌بندی نشده
اسامی جاندار و بی جان روسی
در این درس از مجموعه دروس دستور زبان روسی به مبحث اسامی جاندار و بیجان می‌پردازیم. این مبحث از مباحث پایه‌ای و مبتدی است و برای نوآموزان آماده شده است. در این درس ویژگی دستوری جاندار و بیجان بودن اسامی در جنسیت‌های مختلف را بررسی می‌کنیم و با مثال‌هایی تفاوت صرف اسامی جاندار و بیجان را به شما آموزش می‌دهیم.
قبلتر با دسته‌بندی جنسیت و شمار در اسامی آشنا شدیم. می‌دانیم اسامی در زبان روسی از نظر شمار به دو دسته مفرد و جمع و از نظر جنسیت به سه دسته مونث، مذکر و خنثی تقسیم می‌شوند. در زبان روسی علاوه بر دسته‌بندی‌های که قبلا برای اسامی ارائه کردیم، دسته‌بندی دیگری هم وجود دارد.
مطالب پیشنهادی ما برای مطالعه:
اسامی جاندار
در گرامر زبان روسی اسم را می‌توان از نظر دلالت بر موجود زنده به دو دسته اسامی جاندار و اسامی بیجان تقسیم کرد. با توجه به مفهوم و معنای لغوی کلمه عنوان اسامی جاندار برای اسامی استفاده می‌شود که بر موجودی زنده مثل انسان یا حیوان دلالت دارند. پرسش مربوط به اسامی جاندار ?кто به معنی چه کسی است. مثال:
?Кто это
این کیست؟
.Это брат
این برادر است.
در ادامه مثال‌هایی برای اسامی جاندار با توجه به جنسیت آن‌ها میبینید.
اسامی جاندار مذکر
| معنی | تلفظ | اسم |
|---|---|---|
| دانشجوی آقا | stoodient | Студент |
| پزشک | vrach | Врач |
| ببر | tigr | Тигр |
| استاد/معلم آقا | prapadavatel | преподаватель |
اسامی جاندار مونث
| معنی | تلفظ | اسم |
|---|---|---|
| دانشجوی خانم | stoodientka | Студентка |
| خواهر | sistra | Сестра |
| مامان | mama | мама |
| استاد/معلم خانم | prapadavatelnitsa | Преподавательница |
اسامی جاندار خنثی
| معنی | تلفظ | اسم |
|---|---|---|
| حیوان | zhivotnie | Животное |
اسامی بی جان
از نظر مفهوم و معنای لغوی کلمه، اسامی که به یک شی، یک پدیده، یک مفهوم انتزاعی و یک موجود غیرزنده دلالت دارند، اسامی بیجان هستند. پرسش مربوط به اسامی بیجان ?что به معنای چه چیزی است. مثال:
?Что это
این چیست؟
.Это карандаш
این مداد است.
در ادامه انواع اسامی بی جان را با توجه به جنسیت آن‌ها میبینید:
اسامی بی جان مذکر
| معنی | تلفظ | اسم |
|---|---|---|
| صندلی | stool | Стул |
| موزه | moozei | Музей |
| مجله | zhoornal | Журнал |
| آسایشگاه | sanatori | санаторий |
اسامی بی جان مونث
| معنی | تلفظ | اسم |
|---|---|---|
| کتاب | kniga | Книга |
| گل سرخ | roza | Роза |
| گردش | pragoolka | Прогулка |
| امید | nadiezhda | надежда |
اسامی بی جان خنثی
| معنی | تلفظ | اسم |
|---|---|---|
| نامه | pismo | письмо |
| دریا | morie | море |
| پرچم | znamia | Знамя |
| ساختمان | zdanie | здание |
اگر می‌خواهید در یک دوره حرفه‌ای زبان روسی شرکت کنید، حتما نگاهی به دوره زبان روسی بیندازید.
چند نکته درباره اسامی جاندار و بی جان
- ویژگی دستوری جاندار یا بیجان بودن یک ویژگی غیر تغییردهنده است؛ یعنی اسامی جاندار، همیشه جاندار و اسامی بیجان همواره بیجان هستند و نمی‌توان این ویژگی را تغییر داد.
- ویژگی دستوری جاندار یا بیجان بودن در حالت دستوری مفعول مستقیم یعنی Вини́тельный паде́ж اهمیت دارد؛ زیرا اسامی درصورتی‌که جاندار باشند، در حالت مفعول مستقیم صرف می‌شوند و پایانه آن‌ها تغییر می‌کند؛ دحالی‌که اگر جاندار نباشند، به همان شکل باقی می‌مانند. به مثال‌های زیر توجه کنید:
| معنی | مثال |
|---|---|
| من این خانه بزرگ را دوست دارم. | .я люблю этот большой дом |
| من این دختر زیبا را دوست دارم. | .я люблю эту девушку |
در مثال اول جدول بالا کلمه дом بی جان بوده پس صرف نمی‌شود؛ به همین دلیل صفت و ضمیر اشاره مربوط به آن هم صرف نمی‌شود. در مثال دوم کلمه девушка جاندار است؛ پس صرف شده و پایانه آن به у تبدیل شده و به دنبال آن صفت و ضمیر اشاره مربوط آن هم صرف شده و پایانه آن تغییر کرده است.
- گاهی اوقات در زبان روسی بعضی از اسامی از نظر مفهوم جاندار و بیجان با آنچه در دسته‌بندی‌های بالا گفتیم، متفاوتند؛ به عنوان مثال اسامی وجود دارند که به لحاظ مفهوم و معنای لغوی به یک شی بیجان دلالت می‌کنند؛ اما از نظر دستور مثل اسم جاندار با آن‌ها برخورد می‌شود و بالعکس.
در ادامه مثال‌هایی از اسامی بیجانی را میبینید که از لحاظ دستوری مثل جاندار با آن‌ها برخورد می‌شود.
| معنی | تلفظ | مثال |
|---|---|---|
| مردم | narod | Народ |
| دسته، گروه | atriad | Отряд |
مثال‌هایی از اسامی جانداری که از لحاظ دستوری مثل بیجان با آن‌ها برخورد می‌شود:
| معنی | تلفظ | مثال |
|---|---|---|
| عروسک | kookla | Кукла |
| مرحوم، متوفی | pakoinik | покойник |
سخن پایانی
همانطورکه در ابتدا هم گفتیم، مبحث اسامی جاندار و بی جان از مباحث مبتدی زبان روسی است؛ پس همه مثال‌ها ساده و قابل فهم هستند. آنچه ما در این مقاله بررسی کردیم، مفهوم کلی جاندار و بیجان بودن است و نگاهی کوتاه به کاربرد آن در حالت مفعولی مستقیم.
منابع این مطلب:
- کتاب مقدماتی بر دستور زبان روسی اثر دکتر اسکندری
- کتاب دستور آموزشی زبان روسی اثر دکتر سید حسن زهرایی
- کتاب آموزش نوین زبان روسی اثر دکتر حسین لسانی