تکیه یا ضربه (اودارنیه Ударение) در زبان روسی

در این درس از آموزش رایگان زبان روسی، به بحث تکیه یا ضربه و به زبان روسی اودارنیه (Ударение) می‌پردازیم .در آموزش زبان روسی، از همان جلسات اول و پس از آموزش الفبا، تکیه جزو اولین موارد آموزشی است؛ زیرا بدون دانستن محل قرار گیری تکیه، خوانش درست کلمات روسی امکان‌پذیر نیست. پیش از ورود به بحث تکیه‌ها، لازم است مرور کوتاهی بر دسته بندی الفبای سیریلیک روسی داشته باشیم تا موارد ضروری را بازگو کنیم.

همان‌طورکه می‌دانید، حروف الفبای روسی از ۳۳ حرف تشکیل شده که ۲۱ حرف آن، حروف صدادار (صامت‌ها) و ۱۰ حرف آن را حروف مصوت یا بی‌صدا تشکیل می‌دهند. دو حرف هم که فقط علامتند و بیانگر هیچ صدایی نیستند. قسمت مورد بحث ما در بخش حروف صدادار یا مصوت‌ها هستند که شامل دو گروه مصوت‌های سخت و مصوت‌های نرم می‌شوند. در صورت تمایل به آموزش الفبای زبان روسی حتما درس حروف الفبای روسی را بخوانید.

مصوت‌های نرم شامل حروف Я – Ё – Ю – Е – И ومصوت‌های سخت هم شامل حروف А – О – У – Э – Ы هستند. به این گروه گروه واکه‌ها هم می‌گویند.

ضربه یا تکیه به‌صورت ( ́ ) در بالای مصوت‌ها قرار می‌گیرد و باعث تاکید و تشدید بیشتر روی این قسمت می‌شود. کلمات ممکن است شامل چندین مصوت باشند؛ اما آن مصوتی را باید با شدت و کشش بیشتری تلفظ کرد که علامت تکیه روی آن قرار داده شده باشد. مثل واژگان جدول زیر:

در این کلمات به‌ترتیب حروف и درкнига و y در мука و а درрука با فشار و کشش بیشتری خوانده می‌شوند و اصطلاحا می‌گویند این حروف تکیه‌بر هستند. حواستان باشد که با تغییر ضربه حتی ممکن است معنای کلمه تغییر پیدا کند؛ مثل: До́ма که ضربه روی о قرار دارد و معنای آن در خانه است؛ درحالی‌که در дома́ ضربه روی а قرار دارد و معنای آن خانه‌هاست.

حالا که با مفهوم کلی ضربه آشنا شدیم، به نکات و موارد زیر توجه کنید:

• اگر کلمه‌ای تک‌هجایی باشد، یعنی فقط یک مصوت داشته باشد، علامت تکیه را در آن مشخص نمی‌کنند. مثل کلمات جدول زیر:

در تمامی کلمات بالا فقط یک مصوت وجود دارد وهمگی تک‌هجایی هستند؛ پس نیازی به قرار دادن تکیه روی آن‌ها نیست.

• اگر در کلمه‌ای چند а وجود داشته باشد، آن که ضربه روی آن قرار دارد با کشش بیشتری خوانده می‌شود؛ مانند مثال‌های زیر:

• اگر در کلمه‌ای مصوت о با دیگر مصوت‌ها بیاید و حتی چندین о وجود داشته باشد، فقط آن о که تکیه‌بر است اُ خوانده می‌شود. بقیه оها همگی آ خوانده می‌شوند. مثال‌های جدول زیر را ببینید:

• у اگر تکیه‌بر باشد، کشیده و با تاکید و در غیر این صورت کوتاه تلفظ می‌شود. مثل:

• اگر ضربه روی э قرار داشته باشد، اِ خوانده می‌شود و در غیر این صورت گاهی ای و گاهی اِ خوانده می‌شود. مثل:

• и وы اگر تکیه‌بر باشند، با فشار و تاکید و طولانی‌تر و در غیر این صورت کوتاه‌تر خوانده می‌شوند. مثل:

• Е اگر تکیه‌بر باشد، یِ خوانده می‌شود و اگر تکیه‌بر نباشد، ای یا اِ تلفظ می‌شود؛ مثل:

• я اگر تکیه‌بر باشد، یا خوانده می‌شود. اگر چند я داخل کلمه‌ای داشته باشیم، я های بدون تکیه اغلب ای خوانده می‌شوند؛ مثل:

• Ё همیشه و در هر کلمه‌ای تکیه‌بر است. گاهی اُ و اغلب یُ خوانده می‌شود.

• حرف ю می‌تواند باتوجه‌به شرایط مختلف به‌صورت او یا یو خوانده شود. اگر تکیه‌بر باشد، کشیده‌تر خوانده می‌شود. جدول زیر را ببینید:

سخن پایانی

همان‌طورکه گفته شد، تکیه یا ضربه یا اودارنیه از مفاهیم بسیار پایه‌ای در زبان روسی است و بسیار در خوانش کلمات اهمیت دارد؛ به‌طوری‌که تلفظ اشتباه آن، در لحجه شما تاثیرگزار است و هنگام صحبت با افراد روسی اگر آن را رعایت نکنید، متوجه منظور شما نمی‌شوند. سعی کردیم مثال‌های متناسب با سطح مبتدی را برای شما بیاوریم تا به‌جای دست‌وپنجه نرم کردن با معنای کلمات تمرکز اصلی شما بر یادگیری صحیح نکات مربوط به ضربه یا تکیه باشد.